به گزارش مشرق، در آوریل ۲۰۱۹، تصویری از یک زن جوان سودانی بر روی سقف یک خودرو، با لباسی سفید و سنتی، در حال رهبری تظاهرات علیه حکومت عمر البشیر، به سرعت در رسانههای جهانی دست به دست شد. این زن، آلاء صلاح، ۲۲ ساله، دانشجوی مهندسی و معماری در دانشگاه بینالمللی سودان در خارطوم، به نمادی از «انقلاب» تبدیل شد. او با شعارهایی مانند «به اسم دین ما را سوزاندند»، که مستقیماً ارزشهای سنتی و مذهبی جامعه سودان را هدف قرار میداد، توجه رسانههای غربی را جلب کرد.
این رسانهها او را به عنوان نماد آزادیخواهی، فمینیسم لیبرال و مبارزه با «استبداد دینی» معرفی کردند. صلاح به سرعت به مجامع بینالمللی مانند شورای امنیت سازمان ملل متحد دعوت شد، جایی که در اکتبر ۲۰۱۹ سخنرانی کرد و بر برابر بودن زنان در نهادهای سودان تأکید ورزید.
او حتی کتابی با عنوان «آواز شورش: قیام سودان از زبان نماد آن» در سال ۲۰۲۱ منتشر کرد و جوایزی مانند جایزه هیلاری کلینتون برای پیشرفت زنان، صلح و امنیت در سال ۲۰۲۳ دریافت کرد. این تصویرسازی، او را به چهرهای تبدیل کرد که گویی نماینده تمام ارزشهای غربی است: فردگرایی، سکولاریسم و تغییر بنیادین اجتماعی، بدون توجه به بافت فرهنگی و مذهبی عمیق جامعه سودان.
اما هفت سال پس از آن روزهای پرهیجان، کجا ایستادهایم؟ ایدههایی که آلاء صلاح با آنها زنان و جوانان سودانی را تهییج میکرد – ایدههایی بر پایه شعارهای وارداتی که با واقعیتهای محلی همخوانی نداشت – به کجا ختم شده است؟ سودان امروز نه تنها از تمامی آنچه برایش دست به اعتراض زد، رهایی نیافته، بلکه به صحنهای از درگیریهای خونین، جنگ داخلی و نابودی زیرساختها تبدیل شده است.
آنچه در ابتدا به عنوان «انقلاب مسالمتآمیز» تبلیغ میشد، به سرعت به خلأ قدرت منجر شد و زمینه را برای جنگ بین ارتش سودان و نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) فراهم کرد. این درگیریها، که از آوریل ۲۰۲۳ شدت گرفت، بیش از ۱۲ میلیون نفر را آواره کرده و بزرگترین بحران جابهجایی در جهان را رقم زده است. شهر الفاشر در دارفور شمالی، که زمانی پناهگاهی برای غیرنظامیان بود، اکنون به نماد این فاجعه تبدیل شده است.
بر اساس گزارشهای سازمان ملل متحد و سازمانهای حقوق بشر، نیروهای RSF – که ریشه در خشونتهای دارفور در دهه ۲۰۰۰ دارند – در اواخر اکتبر ۲۰۲۵ شهر الفاشر را تصرف کردند و به جنایاتی مانند اعدامهای سریع، کشتار غیرنظامیان و حمله به بیمارستانها دست زدند. بیمارستان زایشگاه سعودی، آخرین بیمارستان نیمهفعال شهر، چندین بار مورد حمله قرار گرفت و صدها بیمار و غیرنظامی کشته شدند. هزاران نفر پیاده از شهر گریختند و گزارشها از «جهنم تاریک و خونین» در الفاشر سخن میگویند، جایی که گرسنگی، قحطی و خشونت جنسی رواج یافته است.
این حوادث، که با الگوهای جنایات جنگی در رواندا و لیبریا مقایسه میشود، نشاندهنده تکرار تاریخ تلخ دارفور است، جایی که بیش از ۲۰ سال پیش نیز کشتارهای مشابهی رخ داد. حتی در نوامبر ۲۰۲۵، وضعیت همچنان فاجعهبار باقی مانده و غیرنظامیان به سمت شهرهایی مانند تاویلا فرار میکنند، در حالی که دسترسی به کمکهای بشردوستانه قطع شده است.
آلاء صلاح کجاست؟
حال، آلاء صلاح کجا است؟ بر اساس اطلاعات عمومی و فعالیتهای اخیر او، صلاح پس از انقلاب ۲۰۱۹، مسیر تحصیلی و فعالیتی خود را در خارج از سودان ادامه داد. او در دانشگاه سالفورد در منچستر انگلیس، مدرک کارشناسی ارشد معماری را در ژوئیه ۲۰۲۵ دریافت کرد و پروژه فارغالتحصیلی خود را با افتخار ارائه داد!
پستهای اخیر او در شبکههای اجتماعی، مانند توئیتر (X)، نشان میدهد که همچنان به مسائل سودان توجه دارد – برای مثال، در ۳۰ اکتبر ۲۰۲۵ درباره بحران الفاشر و آوارگی میلیونها نفر نوشت و ویدئویی منتشر کرد که بر خونریزی خاموش سودان تأکید داشت.
او همچنین در سپتامبر ۲۰۲۵ در رویدادی در دانشگاه نیوگیزا در مصر شرکت کرد. این فعالیتها، از دور و در امنیت کشورهای دیگر، ادامه دارد، در حالی که میلیونها سودانی در داخل کشور با مرگ، گرسنگی و ناامنی دست و پنجه نرم میکنند.
این تناقض، بخشی از واقعیت امروز سودان است: نمادی که برای «آزادی» فریاد میزد، اکنون از خارج نظارهگر ویرانیهایی است که از همان ایدهها سرچشمه گرفته است.
سودان امروز، تصویری از مسیری است که با شعارهای خارجی آغاز شد و به جنگ داخلی ختم گردید. جایی که ارزشهای سنتی و مذهبی، که زمانی ستون ثبات بودند، در برابر تغییرات بنیادین بدون پشتوانه محلی، فروپاشیدند.
الفاشر، با کشتارها و آوارگیهایش، تنها یک فصل از این داستان است – فصلی که نشان میدهد چگونه ایدهآلهای وارداتی میتوانند امنیت و وحدت یک جامعه را به باد دهند، بدون اینکه رهایی واقعی به ارمغان آورند.
۱۷:۲۳ - ۱۴۰۴/۰۸/۱۰
